Làm Thế Nào Để Chuyển Từ Thường Trú Nhân (Green Card) Đến Quốc Tịch Mỹ (Naturalization)

Với các chính sách ưu đãi, kèm với điều kiện sống và làm việc tốt, Mỹ là một trong những quốc gia được rất nhiều người mơ ước đặt chân và định cư tại đây, vậy bạn thật sự đã biết cách làm thế nào để trở thành một công dân Mỹ và nhận được những đãi ngộ tốt nhất từ xứ cờ Hoa này chưa. Quy trình nhập tịch Mỹ (naturalization) cho Thường trú nhân (Green Card holders) gồm các bước chính sau:

1. Điều Kiện Cơ Bản

1.1. Độ tuổi

• Ít nhất 18 tuổi tại thời điểm nộp đơn N-400.

1.2. Thời gian cư trú liên tục (“Continuous Residence”)

• 5 năm kể từ ngày được cấp Thẻ Xanh.
• 3 năm nếu kết hôn với công dân Mỹ và đương đơn vẫn sống chung vợ/chồng.

1.3. Hiện diện đủ (“Physical Presence”)

• Ít nhất 30 tháng (2½ năm) trong 5 năm (hoặc 18 tháng trong 3 năm nếu theo diện vợ/chồng công dân).
• Mỗi chuyến xuất cảnh >6 tháng có thể làm gián đoạn cư trú liên tục.

1.4. Nơi cư trú (“Residence in the State/USCIS District”)

• Sống ít nhất 3 tháng liền kề trong cùng tiểu bang (hoặc khu vực USCIS) nơi nộp đơn.

1.5. Tư cách đạo đức tốt (“Good Moral Character”)

• Không có tiền án trọng tội, gian lận di trú, vi phạm luật…
• Thường tính trong 5 năm trước (3 năm nếu diện vợ/chồng) đến ngày phỏng vấn.

1.6. Tiếng Anh & Kiến thức Công dân (“English & Civics”)

• Có khả năng đọc, viết, nói tiếng Anh cơ bản.
• Trả lời 10/20 câu hỏi về lịch sử, chính phủ Hoa Kỳ (trả lời đúng ít nhất 6/10).

2. Những Trường Hợp Ưu Tiên và Ngoại Lệ

2.1. Quân đội Mỹ

• Nhập ngũ trong thời bình: đủ điều kiện naturalization ngay khi có LRD (Lawful Entry Date), không cần chờ 5 năm.
• Trong thời chiến: miễn yêu cầu thường trú, nộp N-400 ngay khi phục vụ.

2.2. Các trường hợp khác

• Công dân Mỹ phục vụ nước ngoài (vợ/chồng, công chức…) có thể miễn thời gian cư trú, nhưng vẫn phải nộp N-400.

3. Các Bước Thực Hiện

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

• Mẫu đơn N-400 (Application for Naturalization).
• Bản sao Thẻ Xanh (front/back), hộ chiếu, giấy khai sinh, giấy kết hôn (nếu diện 3 năm), biên lai PERM, giấy chứng nhận thẻ Quân Đội (nếu có)…
• 2 ảnh thẻ kiểu Mỹ (passport style).

Bước 2: Nộp hồ sơ

• Phí nộp đơn: 725 USD (640 USD N-400 + 85 USD biometrics); nhiều trường hợp miễn phí hoặc giảm.
• Nộp online qua tài khoản USCIS hoặc gửi mail theo hướng dẫn.

Bước 3: Lấy sinh trắc (“Biometrics Appointment”)

• Khoảng 3–6 tuần sau khi nộp đơn.
• Chụp vân tay, chụp ảnh, lấy chữ ký.

Bước 4: Phỏng vấn và kiểm tra tiếng Anh – công dân

• Được hẹn khoảng 6–12 tháng sau khi nộp N-400.
• Viên chức USCIS kiểm tra hồ sơ, hỏi về đơn, lịch sử cư trú, nhân thân.
• Làm bài kiểm tra tiếng Anh (đọc, viết, nói) và bài kiểm tra Civics.

Bước 5: Nhận Quyết Định (“Decision”)

• Nếu đậu, sẽ nhận “Notice of Naturalization Oath Ceremony”.
• Nếu bị từ chối, USCIS trả lời bằng văn bản nêu lý do, có thể kháng cáo hoặc nộp lại.

Bước 6: Lễ Tuyên Thệ (“Oath Ceremony”)

• Sau phỏng vấn khoảng 1–4 tuần.
• Tuyên Thệ Trung Thành (Oath of Allegiance) tại USCIS hoặc tòa án liên bang.
• Nhận Certificate of Naturalization – chính thức trở thành công dân Mỹ.

4. Quyền Lợi & Trách Nhiệm Sau Khi Nhập Tịch

4.1. Quyền lợi

• Bỏ phiếu bầu cử liên bang, tiểu bang, địa phương.
• Thẻ hộ chiếu Mỹ, nhập cảnh/ra vào không giới hạn.
• Bảo lãnh thân nhân rộng hơn (cha mẹ, con đã lập gia đình).
• Tự do làm việc ở mọi vị trí chính phủ liên bang.

4.2. Trách nhiệm

• Phục vụ bồi thẩm đoàn khi được triệu tập.
• Tuân thủ Hiến pháp, luật pháp Mỹ.
• Thực hiện nghĩa vụ thuế đầy đủ.
• Báo cáo thay đổi địa chỉ trong 10 ngày.

Xem thêm: Sự khác biệt giữa thường trú nhân và người có quốc tịch Mỹ

5. Lưu Ý & Mẹo Cho Quá Trình Chuyển Từ Thường Trú Nhân Thành Quốc Tịch Mỹ

Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực di trú, WWPATH đã tổng hợp đuộc nhiều phương pháp giúp cho các anh/chị có cái nhìn tiệm cận và dễ dàng hơn trong quá trình nhập tịch Mỹ như sau:

• Theo dõi kỹ lịch sử xuất nhập cảnh, lưu giữ các bằng chứng về thời gian cư trú.
• Thực hành Tiếng Anh và học Civics thông qua tài liệu USCIS.
• Nộp hồ sơ đúng hạn, tránh để chậm trễ gây mất quyền lợi.
• Chứng minh “Good Moral Character”: trả lời trung thực, tránh vi phạm nhỏ cũng có thể ảnh hưởng.
• Tham khảo luật sư di trú nếu hồ sơ phức tạp (tiền án, divorce, điều kiện đặc biệt…).

5.1 “Continuous Residence” & “Physical Presence” – Hơn Cả Những Con Số

Đây là hai khái niệm dễ bị nhầm lẫn nhất nhưng lại là yếu tố quyết định.

• Continuous Residence (Cư trú liên tục): Thể hiện ý định xem Mỹ là nhà của bạn.
  • Quy tắc 6 tháng: Một chuyến đi trên 6 tháng nhưng dưới 1 năm sẽ tự động tạo ra một “nghi ngờ” rằng bạn đã phá vỡ sự liên tục. Gánh nặng chứng minh sẽ thuộc về bạn. Bạn cần chuẩn bị bằng chứng cho thấy mình vẫn duy trì ràng buộc tại Mỹ trong suốt chuyến đi (ví dụ: vẫn có việc làm/trả lương tại Mỹ, có nhà cửa, gia đình ở Mỹ, khai thuế Mỹ…).
  • Quy tắc 1 năm: Một chuyến đi trên 1 năm gần như chắc chắn sẽ phá vỡ sự liên tục, trừ khi bạn đã xin Giấy phép Tái nhập cảnh (Re-entry Permit, Form I-131) trước khi rời Mỹ.
  • Chiến lược: Luôn giữ một bản ghi chép chi tiết về tất cả các chuyến đi ra khỏi Mỹ. Nếu dự định đi lâu hơn 6 tháng, hãy cân nhắc xin Re-entry Permit.
• Physical Presence (Hiện diện thực tế): Đơn giản là tổng số ngày bạn thực sự có mặt trên đất Mỹ. Đây là yêu cầu toán học, không có sự diễn giải. Chỉ cần cộng dồn đủ 30 tháng (hoặc 18 tháng) là được.

5.2 “Good Moral Character” (Tư Cách Đạo Đức Tốt) – Một Tiêu Chuẩn Rộng

Đây không chỉ là việc không phạm trọng tội. USCIS sẽ xem xét một loạt các hành vi để đánh giá tư cách của bạn, bao gồm:

• Nghĩa vụ tài chính: Bạn có khai và nộp thuế đầy đủ hàng năm không? Bạn có đang nợ tiền cấp dưỡng con cái không?
• Sự trung thực: Bạn đã bao giờ khai gian trên bất kỳ đơn từ di trú nào trước đây chưa?
• Các vi phạm pháp luật khác: Lái xe khi say rượu (DUI), bạo lực gia đình, trộm cắp vặt… ngay cả khi không bị kết án nặng vẫn có thể ảnh hưởng tiêu cực.
• Nghĩa vụ đăng ký quân sự (Selective Service): Tất cả nam giới (bao gồm cả thường trú nhân) phải đăng ký trong độ tuổi từ 18 đến 26. Việc không đăng ký có thể là một rào cản lớn khi xin nhập tịch.

5.3 “Giải Mã” Buổi Phỏng Vấn và Bài Kiểm Tra Nhập Tịch

Đây là bước quan trọng nhất. Buổi phỏng vấn có hai mục đích song song:

2.1. Xác minh Đơn N-400

Viên chức phỏng vấn sẽ cầm đơn N-400 của bạn và hỏi lại gần như toàn bộ các câu hỏi trong đó. Mục đích là để:

• Kiểm tra khả năng nghe và nói tiếng Anh của bạn.
• Xác nhận rằng thông tin bạn khai là chính xác và không có gì thay đổi.
• Phát hiện bất kỳ sự mâu thuẫn nào trong câu trả lời.
• Mẹo: Hãy xem lại thật kỹ đơn N-400 của mình trước ngày phỏng vấn. Hãy chuẩn bị sẵn sàng để giải thích về bất kỳ chuyến đi nào, bất kỳ sự thay đổi nào về tình trạng hôn nhân, địa chỉ, hoặc công việc.

2.2. Bài Kiểm tra Tiếng Anh và Công dân (Civics)

• Tiếng Anh:
  • Đọc: Bạn sẽ được yêu cầu đọc to một câu từ máy tính bảng của viên chức.
  • Viết: Viên chức sẽ đọc một câu và yêu cầu bạn viết lại câu đó.
• Kiểm tra Công dân (Civics Test):
  • USCIS có một danh sách 100 câu hỏi công khai.
  • Viên chức sẽ hỏi bạn tối đa 10 câu từ danh sách này.
  • Bạn chỉ cần trả lời đúng 6 câu là đạt.
  • Ngoại lệ: Có các miễn trừ về tiếng Anh và tuổi tác cho người lớn tuổi đã ở Mỹ lâu năm (ví dụ, quy tắc “50/20” – 50 tuổi và có thẻ xanh 20 năm, hoặc “55/15”).

5.4 Chiến Lược Nộp Đơn và Các Mốc Thời Gian Quan Trọng

Quy Tắc Nộp Đơn Sớm 90 Ngày (90-Day Early Filing Rule)

Đây là một mẹo cực kỳ quan trọng! Bạn không cần phải đợi đúng 5 năm (hoặc 3 năm) mới được nộp đơn. USCIS cho phép bạn nộp đơn N-400 sớm hơn 90 ngày trước ngày bạn đủ điều kiện về thời gian cư trú.

• Cách tính: Lấy ngày kỷ niệm 5 năm (hoặc 3 năm) trên Thẻ Xanh của bạn, rồi trừ đi 90 ngày. Đó là ngày sớm nhất bạn có thể nộp hồ sơ. Việc này giúp bạn khởi động quy trình sớm hơn và nhận quốc tịch nhanh hơn.

5.5 Sau Khi Tuyên Thệ: Các Việc Cần Làm Ngay Lập Tức

Trở thành công dân Mỹ không kết thúc bằng việc nhận Giấy chứng nhận Nhập tịch. Hãy thực hiện ngay các bước sau để tận hưởng đầy đủ quyền lợi:

1. Nộp đơn xin Hộ chiếu Mỹ (U.S. Passport): Đây là việc quan trọng nhất. Hộ chiếu là bằng chứng tốt nhất về quốc tịch của bạn và cho phép bạn tự do đi lại toàn cầu.
2. Cập nhật hồ sơ An sinh Xã hội (Social Security): Thông báo cho Cơ quan An sinh Xã hội về việc bạn đã trở thành công dân để họ cập nhật hồ sơ.
3. Đăng ký Bầu cử (Register to Vote): Thực hiện quyền lợi và trách nhiệm công dân quan trọng nhất của bạn.
4. Cập nhật các giấy tờ khác: Bằng lái xe, tài khoản ngân hàng, v.v.

Kết luận: Quá trình từ Thường trú nhân đến Công dân Mỹ tốn khoảng 5–7 năm (hoặc 3–5 năm nếu kết hôn), đòi hỏi tuân thủ nghiêm ngặt các điều kiện cư trú, nhân thân, và vượt qua phỏng vấn, kiểm tra tiếng Anh – Civics. WWPATH Chúc bạn thành công trong hành trình trở thành công dân Hoa Kỳ!