Hệ Thống EES sẽ sớm được triển khai trên toàn bộ liên minh Châu Âu thời điểm bắt đầu từ 15/10/2025 vì vậy những khách du lịch hoặc công dân nằm ngoài vùng Schengen cần cập nhật sớm thông tin này tránh các vấn đề phát sinh trong quá trình công tác của mình tại Châu Âu.
EES (Entry/Exit System) là gì?
EES là hệ thống điện tử tự động do Liên minh châu Âu triển khai, nhằm ghi nhận chính xác thời điểm nhập cảnh và xuất cảnh của người nước ngoài (non-EU nationals) tại khu vực Schengen và “khu vực ngoài biên giới EU”. Nó thay thế việc đóng dấu lên hộ chiếu truyền thống, đồng thời thu thập thông tin sinh trắc học (ảnh mặt, dấu vân tay) và dữ liệu cá nhân cơ bản (tên, ngày sinh, số hộ chiếu, quốc tịch, ngày giờ, địa điểm nhập/xuất cảnh).
Mục đích chính của EES
• Tự động hóa quy trình kiểm soát biên giới, giảm thiểu sai sót do thao tác thủ công và tăng độ chính xác trong ghi nhận thông tin hành khách.
• Phát hiện kịp thời người nhập cảnh quá hạn (over-stayer) để cơ quan chức năng có thể xử lý và thực thi pháp luật nhập cư hiệu quả hơn.
• Cải thiện an ninh biên giới bằng cách đối chiếu dữ liệu sinh trắc học với hệ thống cảnh báo, giúp phòng ngừa các nguy cơ an ninh và tội phạm xuyên biên giới.
• Cung cấp số liệu thống kê chính xác, có độ tin cậy cao về lưu lượng khách du lịch và di dân ngắn hạn nhằm hỗ trợ hoạch định chính sách, quản lý tài nguyên và lập kế hoạch vận hành tại các cửa khẩu.
Phạm vi áp dụng
• Những ai bị ghi nhận?
– Công dân thuộc “third-countries” (không phải công dân EU/Schengen), bao gồm cả trường hợp được miễn thị thực và những người mang thị thực ngắn hạn (short-stay visas).
– Không áp dụng cho công dân EU/Schengen hoặc người mang thẻ cư trú dài hạn trong EU, trừ khi có các quy định ngoại lệ được xác định bởi pháp luật.
• Địa điểm triển khai
– Áp dụng tại tất cả cửa khẩu biên giới ngoài (sân bay, cảng biển, đường bộ) thuộc phạm vi 29 quốc gia Schengen và các quốc gia liên kết (Iceland, Na Uy, Thụy Sĩ, Liechtenstein), với khả năng mở rộng theo các thỏa thuận song phương hoặc đa phương.
Cơ sở pháp lý
• Quy định EU 2017/2226 quy định việc thành lập, chức năng, khai thác và lưu trữ dữ liệu của EES, làm nền tảng pháp lý cho hệ thống.
• Kết nối và tương tác với các hệ thống khác như SIS II (Schengen Information System) và VIS (Visa Information System) để thực hiện đối chiếu, kiểm tra và xử lý cảnh báo.
• Tuân thủ quy định bảo vệ dữ liệu chung GDPR và chịu sự giám sát, kiểm tra của European Data Protection Supervisor (EDPS) để đảm bảo quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Thành phần và quy trình vận hành
Thu thập dữ liệu khi nhập/xuất cảnh:
– Ảnh khuôn mặt tiêu chuẩn để phục vụ so khớp sinh trắc học.
– Dấu vân tay (ten-prints) lấy đầy đủ 10 ngón nhằm tăng độ chính xác trong xác thực danh tính.
– Thông tin cá nhân cơ bản (họ tên, quốc tịch, số hộ chiếu nếu có) cùng thời gian và địa điểm thực hiện thủ tục nhập/xuất.
Đối chiếu và xác thực:
– So khớp dữ liệu sinh trắc học với hồ sơ lưu trong VIS, SIS và cơ sở dữ liệu EES để phát hiện cảnh báo an ninh, trường hợp mạo danh hoặc các bất thường khác.
Ghi nhận tự động:
– Hệ thống tự động lưu lịch sử nhập/xuất cảnh mà không cần đóng dấu hộ chiếu, giúp theo dõi chính xác các lần nhập cảnh, xuất cảnh của từng cá nhân.
Lưu trữ và truy xuất:
– Dữ liệu được lưu trữ tập trung do eu-LISA vận hành tại Tallinn (Estonia), đảm bảo tính thống nhất và khả năng truy xuất xuyên biên giới theo quyền hạn được ủy quyền.
– Nhân viên cơ quan biên phòng, cơ quan thực thi pháp luật có quyền truy cập và tra cứu theo quy định pháp lý và quy trình kiểm soát truy cập nghiêm ngặt.
Lộ trình triển khai
Ngày 12/10/2025: Khởi động giai đoạn áp dụng tại một số cửa khẩu chính, bắt đầu triển khai thử nghiệm và đào tạo nhân sự.
Thời gian chuyển tiếp 6 tháng: Dữ liệu sinh trắc học và ghi nhận tự động được mở rộng dần tới nhiều cửa khẩu hơn, đồng thời tinh chỉnh quy trình vận hành dựa trên phản hồi thực tế.
Đến ngày 10/04/2026: Mục tiêu hoàn thành triển khai đầy đủ EES tại tất cả cửa khẩu biên giới ngoài trong khu vực Schengen và các nước liên kết, với hoạt động liên thông và ổn định.
Dữ liệu lưu trữ và bảo mật
Thời hạn lưu trữ dữ liệu cá nhân:
– Dữ liệu nhập cảnh/xuất cảnh thông thường được lưu tối đa 3 năm kể từ lần xuất cảnh cuối cùng để phục vụ kiểm tra, truy vết và thống kê.
– Trong trường hợp xác định người nhập cảnh quá hạn (over-stayer), dữ liệu sinh trắc học và hồ sơ liên quan có thể được giữ tối đa 5 năm để phục vụ điều tra và xử lý vi phạm.
Các biện pháp bảo mật:
– Mã hóa dữ liệu trong quá trình truyền tải và lưu trữ, phân tách dữ liệu cá nhân và hồ sơ nghiệp vụ để giảm rủi ro lộ lọt.
– Áp dụng kiểm soát truy cập nghiêm ngặt, ghi nhật ký truy vấn, kiểm toán định kỳ và báo cáo minh bạch cho EDPS nhằm đảm bảo tuân thủ pháp luật và bảo vệ quyền cá nhân.
Lợi ích của EES
- Rút ngắn thời gian làm thủ tục tại cửa khẩu, cải thiện trải nghiệm hành khách nhờ quy trình kiểm soát tự động và nhất quán.
- Phát hiện và ngăn chặn nhập cư trái phép kịp thời, hỗ trợ công tác thực thi pháp luật và an ninh biên giới.
- Hỗ trợ chia sẻ thông tin tức thì giữa các cơ quan để truy vết tội phạm xuyên biên giới, phòng chống mạo danh và các hành vi gian lận.
- Cung cấp dữ liệu chính xác, có cấu trúc để phục vụ hoạch định chính sách du lịch, di trú và quản lý tài nguyên công cộng hiệu quả hơn.
Mối liên hệ với ETIAS
- ETIAS (European Travel Information and Authorization System) là hệ thống cấp phép điện tử cho du khách được miễn thị thực trước khi đến Schengen, nhằm kiểm tra tiền sử an ninh và y tế cơ bản.
- Hai hệ thống EES và ETIAS chia sẻ một số hạ tầng kỹ thuật, kết nối với VIS, SIS để thực hiện kiểm tra tự động thông tin và quyền nhập cảnh, hỗ trợ nhau trong việc tăng cường an ninh biên giới.
Tương lai và mở rộng
- EU đang thảo luận khả năng chia sẻ dữ liệu EES với các đối tác đối ngoại như Canada, Australia theo các thỏa thuận bảo mật và bảo vệ dữ liệu nhằm hỗ trợ điều tra tội phạm xuyên biên giới và quản lý di cư.
- Nghiên cứu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI/ML) để phân tích hành vi nghi ngờ, dự báo rủi ro và phát cảnh báo tự động, giúp tăng hiệu quả phát hiện bất thường.
- Hướng tới mục tiêu “Biên giới số” chung cho toàn EU, tích hợp nhiều hệ thống kiểm soát, thông quan và dịch vụ công điện tử để tạo ra một mạng lưới quản lý biên giới hiện đại, hiệu quả và tuân thủ quyền con người.
Tóm lại, EES là bước tiến quan trọng trong việc số hóa kiểm soát biên giới châu Âu, giúp nâng cao an ninh, rút ngắn thời gian làm thủ tục và cung cấp dữ liệu chính xác cho cơ quan quản lý. Mặc dù còn một số lo ngại về quyền riêng tư và chi phí triển khai, EES sẽ là nền tảng then chốt cho “Biên giới số” của EU trong những năm tới.
Thách thức và tranh cãi
- Lo ngại về quyền riêng tư, bảo mật dữ liệu và nguy cơ lộ lọt thông tin cá nhân, đòi hỏi cơ chế giám sát, minh bạch và kiểm soát chặt chẽ.
- Chi phí triển khai cao: đầu tư trang thiết bị sinh trắc học, hệ thống lưu trữ, đào tạo nhân sự, bảo trì và nâng cấp phần mềm, khiến một số quốc gia gặp khó khăn về ngân sách.
- Vận hành chưa đồng bộ tại các cửa khẩu nhỏ hoặc hạ tầng kém có thể gây tắc nghẽn, chậm trễ trong một số thời điểm cao điểm.
- Quy trình kiểm soát sinh trắc học có thể kéo dài thêm vài phút cho mỗi hành khách, ảnh hưởng tới trải nghiệm nếu không được tối ưu hóa.
EES Tác động gì tới người đi du lịch
• Lần đầu tiên sau ngày 12/10/2025 nếu bạn là người nước ngoài vào Schengen, bạn có thể phải chụp ảnh mặt + lấy dấu vân tay. Sau đó nếu bạn quay lại thì thông tin sẽ được “so khớp” từ hệ thống.
• Bạn cần sắp xếp chuyến đi có thời gian hợp lệ, đặc biệt tránh ở quá 90 ngày trong khoảng 180 ngày (đó là quy định hiện tại vẫn giữ). EES sẽ giúp kiểm soát quy định này rõ hơn, nếu vi phạm có thể bị từ chối nhập cảnh lần sau.
• Cần cho phép thời gian nhiều hơn tại cửa khẩu biên giới trong giai đoạn đầu khi hệ thống mới hoạt động (vì có thể có trục trặc, chờ đợi cho việc lấy sinh trắc học & xử lý dữ liệu lần đầu)
• Hộ chiếu nên còn hiệu lực tốt, chuẩn bị thông tin hành trình, nơi lưu trú nếu được hỏi, vì hệ thống có thể kiểm tra các dữ liệu đi kèm.
📩 Liên hệ Worldwide Path đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực di trú toàn cầu với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực!
